દેવ દિવાળીના દિવસે ભગવાન શિવે ત્રિપુરાસુરનો વધ કર્યો હતો : જાણો પૌરાણિક કથા અને રુદ્રાક્ષની ઉત્પત્તિ
11/17/2021
Religion & Spirituality
દેવ દિવાળી, દિવાળીના 15 દિવસ પછી કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે વારાણસીમાં મા ગંગાના ઘાટ પર સાંજે લાખો દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવાળી ઉજવવા અને જોવા માટે દેવી-દેવતાઓ પણ પૃથ્વી પર આવે છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર આ દિવસે ભગવાન શિવે ત્રિપુરાસુરનો વધ કર્યો હતો. શિવના પુત્ર કાર્તિકેયે પિતાની મદદથી ત્રણે લોકમાં આતંક મચાવનાર તારકાસુરનો અંત આણ્યો હતો. તેનું વેર લેવા માટે, તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોએ સૃષ્ટિના સર્જક બ્રહ્માને પ્રસન્ન કરવા માટે ગંભીર તપસ્યા કરી અને બ્રહ્માને તેમને અમરત્વ આપવા કહ્યું.
ત્રણેય લોકને આતંકિત કર્યા
પરંતુ બ્રહ્માજીએ વરદાન આપવાની ના પાડી અને તેને બદલે ખૂબ જ મુશ્કેલ શરત મૂકવા કહ્યું, જે પૂર્ણ કર્યા પછી જ તેઓ મૃત્યુ પામે. ઘણું વિચાર્યા પછી ત્રણેયે બ્રહ્માજી પાસે વરદાન માંગ્યું કે તેઓ તેમના માટે ત્રણ પુરીઓ (નગર) બનાવે અને જ્યારે એ ત્રણ પુરીઓ (નગર) અભિજિત નક્ષત્રમાં એક પંક્તિમાં ઊભી હોય અને ખૂબ જ શાંત ક્રોધની સ્થિતિમાં કોઈ અશક્ય રથ અને અશક્ય બાણની મદદથી તેમને મારવા મારવામાં આવે અને તેઓ મૃત્યુ પામે. બ્રહ્માજીએ કહ્યું- 'તથાસ્તુ!'
તેમને શરત મુજબ ત્રણ પુરીઓ (નગરો) આપવામાં આવી હતી. વિશ્વકર્માએ તારકક્ષા માટે સ્વર્ણપુરી, કમલાક્ષા માટે રજતપુરી અને વિદ્યુનમાલી માટે લોહાપુરી બંધાવી. આ ત્રણ અસુરો ત્રિપુરાસુર કહેવાતા. આ ત્રણેય ભાઈઓએ આ પુરીઓમાં રહેતા. તેમણે ત્રણેય લોકને આતંકિત કર્યા હતા. તેઓએ દેવતાઓને પણ તેમના ક્ષેત્રમાંથી હટાવ્યા હતા.
બધા દેવતાઓએ તેમની તમામ શક્તિ એકસાથે લગાવી, પરંતુ ત્રિપુરાસુરનો પ્રતિકાર કરી શક્યા નહીં અને અંતે તમામ દેવતાઓએ ત્રણેય અસુરોથી છુપાઈને રહેવું પડ્યું. અંતે બધાએ શિવનું શરણ લેવું પડ્યું. ભગવાન શંકરે કહ્યું- શા માટે બધા એક સાથે પ્રયત્નો નથી કરતા? દેવતાઓએ કહ્યું-અમે પ્રયાસ કરી જોયો, પરંતુ અમે નિષ્ફળ રહ્યાં. ત્યારે શિવે કહ્યું- હું મારી અડધી શક્તિ તમને આપુ છું અને તમે ફરી પ્રયાસ કરીને જુઓ, પરંતુ સમગ્ર દેવતા સદાશિવની અડધી શક્તિને સંભાળી શક્યા ન હતા. ત્યારે શિવે પોતે ત્રિપુરાસુરને મારવાનો સંકલ્પ કર્યો.
ત્રિપુરાસુરનો વધ
બધા દેવતાઓએ તેમની અડધી શક્તિ શિવને સમર્પિત કરી દીધી. હવે તેમના માટે રથ અને ધનુષ-બાણની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી હતી, જેથી કરીને યુદ્ધના મેદાનમાં પહોંચ્યા પછી ત્રણેય રાક્ષસોને મારી શકાય. આ અશક્ય રથનું પુરાણોમાં વિગતવાર વર્ણન છે.
ભગવાને પૃથ્વીને રથ બનાવ્યો, સૂર્ય અને ચંદ્ર પૈડાં બન્યાં, સર્જક સારથિ બન્યા, વિષ્ણુ બાણ બન્યા, મેરુપર્વત ધનુષ્ય બન્યા અને વાસુકી એ ધનુષ્યના તાર બન્યા. આ રીતે અસંભવ રથ તૈયાર કરવામાં આવ્યો અને સર્વનાશના મનોરથ સર્જાયા. જ્યારે ભગવાન તે રથ પર સવાર થયા, ત્યારે તે રથ, જેને તમામ દેવતાઓ દ્વારા ટેકો આપવામાં આવ્યો હતો, તે પણ ધ્રૂજવા લાગ્યો. પછી વિષ્ણુ ભગવાન વૃષભ બન્યા અને તે રથમાં જોડાયા. તે ઘોડાઓ અને વૃષભની પીઠ પર સવાર થઈને મહાદેવે તે અસુર નગરી જોઈ અને પાશુપત શસ્ત્રની શોધ કરીને ત્રણેય પુરાઓને ભેગા કરવાનો સંકલ્પ કર્યો.
રુદ્રાક્ષની ઉત્પત્તિની કથા
વિષ્ણુ, વાયુ, અગ્નિ અને યમ બધા એ અદૃશ્ય બાણમાં સમાયેલા હતા. અભિજિત નક્ષત્રમાં, તે ત્રણેય પુરીઓ ભેગી થતાં જ ભગવાન શંકરે પોતાના બાણથી પુરીઓને બાળીને રાખ કરી દીધી અને ત્યારથી ભગવાન શંકર ત્રિપુરાંતક બન્યા. ત્રિપુરાસુરને બાળીને રાખ કર્યા પછી, નિર્દોષ રુદ્રનું હૃદય હચમચી ગયું અને તેની આંખોમાંથી આંસુ સરી પડ્યા. જ્યાં જ્યાં આંસુ પડ્યાં ત્યાં 'રુદ્રાક્ષ' વૃક્ષ ઊગ્યું. 'રુદ્ર' એટલે શિવ અને 'અક્ષ' એટલે આંખ કે આત્મા.
ત્રિપુરાસુર અને ગણેશજી
અન્ય કથા અનુસાર ભગવાન શંકર ત્રિપુરાસુરને મારવા જાય છે પરંતુ તેમને સફળતા મળતી નથી. દર વખતે જ્યારે તેઓ નિષ્ફળ જાય છે, ત્યારે તેઓ આશ્ચર્ય વ્યક્ત કરે છે કે શા માટે તેમના કામમાં વિક્ષેપ આવ્યો. પછી તેમને ખબર પડે છે કે તેઓ ગણેશની પૂજા કર્યા વિના ત્રિપુરાસુર સાથે યુદ્ધ કરવા ગયા હતા. આ પછી તેમણે પોતાના પુત્ર ગણેશજીની પૂજા કરી અને તેને લાડુ ચડાવ્યા અને ફરીથી ત્રિપુરાસુર પર હુમલો કર્યો. ત્યારે જ તેઓ લક્ષ્યાંકને વેધવામાં સફળ થયા.
ત્રિપુરાસુરના વધથી પૃથ્વી અને દેવતાઓમાં સુખ, શાંતિ અને આનંદનું વાતાવરણ પ્રસરી ગયું હતું. ભગવાન દ્વારા સૃષ્ટિમાંથી આસુરી શક્તિઓના વિનાશ અને દૈવી શક્તિઓના વિકાસના આ તહેવારને દેવ દિવાળી કહેવામાં આવે છે.
તમારા મોબાઈલ પર તમામ પ્રકારના લેટેસ્ટ ન્યૂઝના અપડેટ્સ મેળવવા માટે નીચે અપેલા બટન પર ક્લિક કરીને અમારા વોટ્સેપ ગ્રુપમાં જોડાવ.
Join WhatsApp