Gynaec made simple!

લાઈફ સ્ટાઇલ ડેસ્ક : ઇલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર નિર્માતા એથર એનર્જી તેના લોકપ્રિય બેટરી સંચાલિત સ્કૂટર 450Xનું અપડેટ વર્ઝન ટૂંક સમયમાં લોન્ચ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.  જો અહેવાલો પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો, Ather Energy હાલમાં અપડેટેડ 2022 Ather 450X પ્રીમિયમ ઇલેક્ટ્રિક સ્કૂટર પર કામ કરી રહી છે અને તે ટૂંક સમયમાં ભારતમાં લોન્ચ કરવામાં આવશે.  અપડેટેડ Ather 450X એ ફેસલિફ્ટેડ વર્ઝન હોવાની અપેક્ષા છે અને તેમાં કેટલાક વિઝ્યુઅલ રિફ્રેશની સાથે યાંત્રિક અને હાર્ડવેર અપગ્રેડ જોવા મળી શકે છે.

હાલના સમયમાં ગર્ભાવસ્થા અંગેની ઘણી સમસ્યાઓ જોવા મળે છે. અત્યારે અનેક દંપત્તિને સંતાનપ્રાપ્તિમાં નાની-મોટી અડચણ આવતી હોય છે. સારા ગાયનેકોલોજીસ્ટને કન્સલ્ટ કરીને એમની સૂચના મુજબ યોગ્ય તબીબી સારવાર કરાવવાથી મોટા ભાગની તકલીફો દૂર થઇ જાય છે અને ગર્ભધારણ કરવાં સફળતા મળે છે. પરંતુ અત્યારના સમયમાં ગર્ભધારણ કે ફિઝીકલ રીલેશનશિપ અંગેની તકલીફો વધી જવાનું કારણ શું? મોટા ભાગના કેસીસ પાછળ અયોગ્ય અને અનિયમિત ખોરાક, સ્ટ્રેસ વગેરે જેવા આધુનિક જીવનશૈલી સાથે જોડાયેલા કારણો જવાબદાર હોય છે. કેટલીક વખતે પતિ અથવા પત્ની કે પછી બન્નેની કોઈક શારીરિક ખામીને કારણે પણ ગર્ભાવસ્થામાં સમસ્યા ઉભી થતી હોય છે.

પરંતુ ઘણીવાર અમે જોઈએ છીએ કે પતિ અને પત્ની બંનેમાં બધું નોર્મલ હોય, તેમ છતાં તેમને પ્રેગ્નન્સી રહેતી નથી! એ પાછળનું એક કારણ છે ‘ઓવ્યુલેશન પીરિયડ’ (Ovulation Period) અંગેની સમજનો અભાવ. આથી પ્રેગ્નન્સી રહેવા માટેનો સૌથી ફળદ્રુપ સમય તેઓ ગુમાવી બેસે છે.

સ્ત્રીને માસિક આવવાનો જે સમયગાળો છે, એ ‘માસિક ચક્ર’ – એટલે કે ‘menstruation cycle’ તરીકે ઓળખાય છે. માસિકચક્રના કુલ ચાર તબક્કા છે : (૧) માસિક આવવું (૨) ફોલિક્યુલર ફેઇઝ (૩) ઓવ્યુલેશન ફેઇઝ અને (૪) લ્યુટિઅલ ફેઇઝ.

આ દરેક તબક્કો મહત્વનો છે. પણ આજે જેની વાત કરવાની છે, એ છે ફોલિક્યુલર ફેઇઝ અને ઓવ્યુલેશન ફેઇઝ.

માસિકસ્રાવ (periods) એ પ્રજનનક્ષમ સ્ત્રીઓમાં થતી કુદરતી પ્રક્રિયા છે. આ વિષય અંગે સમાજમાં ઘણી ગેરમાન્યતાઓ પ્રવર્તે છે. સામાન્ય સંજોગોમાં લોકો આ વિષય ઉપર વાત કરતા પણ નાનમ અનુભવે છે. માસિક સમયે કોઈને અડકાય નહિ, કોઈના ઘરે જવાય નહિ, પૂજા-અર્ચના ન કરી શકાય, રસોડામાં પ્રવેશી ન શકાય, છોડને અડકી ન શકાય, માસિક સમયે નહાવું નહિ... વગેરે અનેક ગેરમાન્યતાઓ આજના આધુનિક કહેવાતા જમાનામાં પણ વિપુલ માત્રામાં જોવા મળે છે.

આ પ્રકારના નિષેધ (Taboo) અને નકારાત્મક વલણને દૂર કરવાની તાતી જરૂર છે. એના બદલે માસિકસ્રાવ સાથે સંકળાયેલી વૈજ્ઞાનિક માહિતીઓ મેળવવી જોઈએ અને માસિકસ્રાવ સમયે શારીરિક સ્વચ્છતા જાળવવા અંગેની સમજ કેળવવી જોઈએ.

IUI એટલે કે Intra Uterine Inseminationમાં પુરુષના વીર્યને પ્રોસેસ કરીને તેમાંથી સારી ગુણવત્તા ધરાવતા ગતિશીલ શુક્રાણુઓ છૂટા પાડીને સીધા ગર્ભાશયની અંદર મુકવામાં આવે છે. આમ કરવાથી સ્ત્રીબીજ અને પુરુષબીજના મિલનની શક્યતાઓ વધી જાય છે. IUI એ વંધ્યત્વ નિવારણની ખૂબ જ સરળ, પીડા રહિત અને ઓછી ખર્ચાળ પ્રક્રિયા છે.

આધુનિક જીવનશૈલીએ અનેક સુખ-સગવડમાં વધારો કર્યો છે. પણ એ સાથે જ અનેક તકલીફોમાં પણ વધારો કર્યો છે. સ્ત્રીઓને લગતી આવી જ એક તકલીફ એટલે PCOS - Polycystic Ovary Syndrome

PCOS એ હોર્મોન્સના ફેરફારને કારણે સર્જાતી જટિલ સમસ્યા છે. જેનું આખું નામ ‘પોલીસીસ્ટિક ઓવરી સિન્ડ્રોમ’ છે. આ રોગની સાથે બીજા ઘણા શારીરિક, માનસિક અને પ્રજનનતંત્રને લગતા ફેરફારો સંકળાયેલા છે. PCOSએ નિ:સંતાનપણાના કારણોમાં મોખરે છે. આજના જમાનામાં લગભગ ૧૫ થી ૨૦% છોકરીઓ અને સ્ત્રીઓ PCOSથી પીડાતી હોય છે.

હાલમાં ચારે તરફ વેક્સિનની વાત છે. છેલ્લા નવ મહિનાથી જેણે આપણા સામાન્ય જીવનને અસામાન્ય બનાવી દીધું છે એવી મહામારી સામેની રસી (Vaccine) આપણી પાસે પહોંચી ગઈ છે એ આનંદની વાત છે. પણ આજે અહીંયા એક એવી રસીની વાત કરવી છે જે વર્ષોથી આપણી પાસે છે જ, પણ હજી સુધી એ રસી મુકાવવા જેટલી જાગૃતિ આપણે નથી કેળવી શક્યા!

વાત થઇ રહી છે સર્વાઈકલ કેન્સર માટેની રસી અંગે. આ જાન્યુઆરી મહિનો ‘સર્વાઈકલ કેન્સર અવેરનેસ મંથ’ તરીકે ઉજવાઈ રહ્યો છે. ત્યારે આપણે પણ એ વિષે થોડી અવેરનેસ કેળવવી જોઈએ.

સર્વાઈકલ કેન્સર એટલે ગર્ભાશયના મુખનું કેન્સર. આ કેન્સર સ્ત્રીઓમાં થતાં કેન્સરમાં બીજા નંબરનું સ્થાન ધરાવે છે. આ કેન્સર મહદઅંશે રોકી શકાય એમ હોય છે. જો તરુણાવસ્થાથી આ બાબતની કાળજી રાખવામા આવે તો આ કેન્સરથી સ્ત્રીઓને બચાવી શકાય છે.

સ્ત્રીઓને સ્વાસ્થ્યને લગતી કેટલીક પોતીકી સમસ્યાઓ હોય છે. આજના આધુનિક સમયમાં પણ આવી સમસ્યાઓ વિષે ખૂલીને વાત કરવામાં શરમાતી સ્ત્રીઓની સંખ્યા ઘણી મોટી છે. પરિણામે થાય છે એવું કે નાની અમથી સમસ્યા યોગ્ય ઈલાજને અભાવે આગળ જતાં ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. અને સ્ત્રીઓ કારણ વિના રીબાય છે. મોંઘી સારવાર પાછળ સમય-શક્તિનો વ્યય તો થાય જ, કેટલીક વાર સારવારમાં વિલંબ થાય ત્યારે જીવ સામે જોખમ પણ ઉભું થઇ જતું હોય છે!

આ બધાના નિવારણ માટે સૌથી આસાન રસ્તો છે સમયસર સાચી સમજણ કેળવવાનો. જો તમારા શરીરને લગતી બાબતો વિષે તમને યોગ્ય જાણકારી હશે, તો તમે કોઈ પણ તકલીફ વિષે બહુ વહેલી જાણકારી મેળવી શકશો. પરિણામે સમસ્યા ગંભીર સ્વરૂપ ધારણ કરે એ પહેલા જ એનું નિવારણ થઇ જશે! આથી જ આ કોલમમાં આપણે સ્ત્રીઓની અંગત સમસ્યાઓ વિષે વાત કરીશું, જેથી એક બેઝીક જાણકારી સહુ સાથે વહેંચી શકાય. ચાલો આજે એવી જ એક શારીરિક સમસ્યાથી શરૂઆત કરીએ, જેનો ભોગ મોટા ભાગની સ્ત્રીઓ ક્યારેક ને ક્યારેક બનતી હોય છે.

Vaginal Discharge એટલે કે યોનિમાર્ગમાંથી થતો પ્રવાહીનો સ્રાવ એ સ્ત્રીઓ માટે એક પ્રકારની રૂટિન ઘટના ગણી શકાય. આ પ્રકારના સ્રાવમાં પ્રવાહી, કોષો અને કેટલાક બેક્ટેરિયા પણ સામેલ હોય છે. યોનિમાર્ગ અને ગર્ભાશયના નીચેના ભાગ (ગર્ભાશયની ડોક) – કે જેને cervix તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે – ના કોષો આ સ્રાવ પેદા કરે છે. આ પ્રકારના સ્રાવ (Discharge)ને કારણે યોનિમાર્ગની સ્વચ્છતા કુદરતી રીતે જ જળવાઈ રહે છે. આ લેખમાં આપણે હવેથી યોનિમાર્ગના સ્રાવ માટે ‘વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ’ શબ્દ વાપરીશું.

સામાન્ય સંજોગોમાં જોવા મળતો નોર્મલ વજાઇનલ ડિસ્ચાર્જ પાણી જેવો પારદર્શક, સફેદ અથવા ઓફવ્હાઈટ કલરનો હોય છે. પરંતુ ક્યારેક ઇન્ફેકશન સહિતની બીજી કેટલીક તકલીફોને કારણે એબનોર્મલ ડિસ્ચાર્જની સમસ્યા ઉભી થાય છે.

જો કે એબનોર્મલ ડિસ્ચાર્જ પણ એક સામાન્ય સમસ્યા ગણાય છે. ગાયનેકોલોજિસ્ટ તરીકે જ્યારે હું જોઉં ત્યારે OPD માં મોટા ભાગની સ્ત્રીઓ ‘’સફેદ પાણી પડવું.’’ એ સમસ્યા સાથે આવે છે. યુવાવસ્થાથી માંડીને મેનોપોઝ સુધી બધી બહેનોને આ સમસ્યામાંથી ક્યારેક ને ક્યારેક પસાર થવું પડતું હોય છે. સામાન્ય સ્ત્રીઓને ‘નોર્મલ ડિસ્ચાર્જ’ અને ‘એબનોર્મલ ડિસ્ચાર્જ’ વચ્ચેનો ફરક સમજવામાં તકલીફ પડે એ સ્વાભાવિક છે. ચાલો, એ વિષે થોડી સમજ કેળવીએ.

લ્યુકોરિયા એ નોર્મલ Vaginal Discharge છે કે જેમાં સફેદ, ચીકાશવાળું પાણી પડે છે, જેમાં વાસ કે ખંજવાળ આવતી નથી. એ માસિકના વાચગાળાના સમયમાં કે માસિક પહેલા થતાં હોર્મોનના નોર્મલ ફેરફારને કારણે હોય છે. સામાન્ય Checkup થી એ નોર્મલ છે એ ખબર પડી જાય છે અને તેને માટે કોઈ દવાની જરૂર હોતી નથી.

Abnormal vaginal discharge એને કહેવાય કે જેમાં પીળાં, લીલા રંગનું, દહીંના ફોદા જેવું પાણી પડે અથવા દુર્ગંધ આવે અથવા ખંજવાળ આવે! આ તકલીફ મોટા ભાગે Fungal infection(candidiasis) ને લીધે હોય છે. તેની સારવાર જરૂરી છે. આ સારવાર પ્રમાણમાં સરળ હોય છે. યોગ્ય દવા લેવાથી આ તકલીફથી છૂટકારો મેળવી શકાય છે.

લીલા રંગનું પાણી જેમાં ચામડી પર લાલાશ અને ખંજવાળ આવે છે, તે Trichomoniasis  ને કારણે હોય છે અને તે યોગ્ય Antibiotics થી મટી શકે છે.

વાસ મારતું પાણી bacterial vaginosis ને કારણે હોય છે તેનો ઈલાજ જરૂરી છે. વળી આનો ઈલાજ પણ સરળ છે.

ગર્ભાશયના મુખની ચાંદી સાથે થતો પીળા રંગનો ડિસ્ચાર્જ ‘નોર્મલ’ ન ગણી શકાય! આના માટે  Pap Test કરાવવી જરૂરી છે. દવા ન લેવામાં આવે તો ચેપ આગળ વધી શકે છે.

મેનોપોઝમાં યોનિમાર્ગ સૂકાઈ જાય છે અને તેના કારણે કેટલીકવાર પાણી પડે છે જેમાં હોર્મોનનું Cream લગાવવું જરુરી છે.

નિયમિત સ્નાન, Cotton underwear પ્રાઈવેટ પાર્ટ ચોખ્ખા રાખવાથી યોનિમાર્ગનો ચેપ અટકાવી શકાય છે.

આમ, સફેદ પાણીના ઘણા કારણો હોય છે. સમયસર અને યોગ્ય નિદાનથી સારવાર સાવ સરળ બની જાય છે.