ટાટા સન્સ અને RBI વચ્ચે છે સમસ્યા, શું સમયસર આવશે સૌથી મોટો IPO?

ટાટા સન્સમાં નોંધપાત્ર હિસ્સો ધરાવતા ટાટા સન્સના IPOના સમર્થનમાં કેટલાક જૂથો પણ આગળ આવ્યા છે. ટાટા સન્સની છેલ્લી એજીએમમાં 18.37 ટકા હિસ્સો ધરાવતા શાહપુર પલોનજી ગ્રુપે આ IPOને ટેકો આપ્યો છે. નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે જો ટાટા સન્સ તેનો 5 ટકા હિસ્સો પણ વેચે તો તે બજારમાંથી રૂ. 55 હજાર કરોડથી વધુ કમાઈ શકે છે.

દેશની બેન્કિંગ રેગ્યુલેટર રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા અને ટાટા સન્સ વચ્ચે આવી સમસ્યા અટકી ગઈ હતી. જે પછી સવાલ ઉઠી રહ્યો છે કે શું ટાટા સન્સ સમયમર્યાદા પહેલા તેનો IPO લોન્ચ કરી શકશે. આ પ્રશ્ન એટલા માટે પણ મહત્વનો બની ગયો છે કારણ કે ટાટા સન્સ એટલી મોટી કંપની છે કે તેનો IPO તૈયાર કરવામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે. બીજી તરફ, ટાટા સન્સ આરબીઆઈના એસબીઆર ફ્રેમવર્કથી બચવા માટે અલગ અલગ રીતો શોધી રહી છે. આ માટે કંપનીએ તેની લોન પણ સંપૂર્ણ ચૂકવી દીધી છે.

જો કંપની તેની યોજનામાં સફળ થાય છે, તો તે આરબીઆઈ માટે એક મોટો આંચકો હશે કારણ કે ટાટા સન્સનો કેસ તે ભવિષ્યની કંપનીઓ માટે એક ઉદાહરણ બનશે, પછી તેઓ સ્કેલ આધારિત નિયમન હેઠળ ઉપરના સ્તરમાં આવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં આરબીઆઈ અને ટાટા સન્સ માટે આ આઈપીઓનો મામલો સંપૂર્ણપણે જટિલ બની ગયો છે. ચાલો તમને એ પણ જણાવીએ કે કેવા પ્રકારની વાતો અને અટકળો બહાર આવી રહી છે.

ભારતીય રિઝર્વ બેંક લગભગ બે વર્ષ પહેલા એટલે કે 2022માં SBR ફ્રેમવર્ક હેઠળ નવો નિયમ લાવી હતી. વાસ્તવમાં, આ નિયમ નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્સ કંપનીઓ માટે હતો, જેનો ઉદ્દેશ્ય દેશની મોટી NBFCs માટે બહેતર વહીવટ અને પારદર્શિતા લાવવાનો હતો. આ નિયમ હેઠળ, ટાટા સન્સને ઉપરના સ્તરમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવી હતી. ઉપરાંત, કંપનીને લિસ્ટિંગ માટે 3 વર્ષનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો. ટાટા સન્સનો કાર્યકાળ સપ્ટેમ્બર 2025માં પૂરો થવા જઈ રહ્યો છે. નિષ્ણાતોના મતે ટાટા સન્સના આઈપીઓની પ્રક્રિયા કરવામાં ઓછામાં ઓછા 7 મહિનાનો સમય લાગી શકે છે. વર્તમાન સમયમર્યાદા અનુસાર, ટાટા સન્સ પાસે IPO કરવા માટે બહુ ઓછો સમય છે.

બીજી તરફ, ટાટા સન્સ દ્વારા આવી ઘણી યુક્તિઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે જેથી તેને લિસ્ટિંગ માટે જવું ન પડે. આ પણ RBI નોંધણી છોડવાની યોજનાનો એક ભાગ હોઈ શકે છે. જો આવું થાય, તો ટાટા સન્સ આરબીઆઈના એસબીઆર માળખાના દાયરાની બહાર થઈ જશે અને તે પછી લિસ્ટિંગની કોઈ જરૂર રહેશે નહીં. જે પછી પબ્લિક સર્વેલન્સ અને લિસ્ટેડ કંપનીઓ માટે જરૂરી પારદર્શિતાના ધોરણોનું પાલન કરવાની જરૂર રહેશે નહીં.

બીજી તરફ આ સમગ્ર વિવાદમાં એક બીજું પાસું પણ દેખાઈ રહ્યું છે. ટાટા ટ્રસ્ટના વાઈસ પ્રેસિડેન્ટ વેણુ શ્રીનિવાસન પણ ખૂબ જ શંકાસ્પદ જોવામાં આવી રહ્યા છે. જે હાલમાં આરબીઆઈના સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ડિરેક્ટર્સમાં સામેલ છે. ટાટા ટ્રસ્ટમાં પણ તેમની ઊંડી સંડોવણી હોવાનું માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં વેણુ શ્રીનિવાસનની બેવડી ભૂમિકાને પણ હિતોના ટકરાવ તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. જો ટાટા સન્સની તરફેણમાં કંઈ જશે તો સમજાશે કે તે વેણુ શ્રીનિવાસનના પ્રભાવને કારણે છે.

આઇપીઓની રમતમાં ટાટા સન્સ

બીજી તરફ, કેટલાક નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ટાટા સન્સમાં નોંધપાત્ર હિસ્સો ધરાવતા ટાટા સન્સના IPOના સમર્થનમાં કેટલાક જૂથો પણ આગળ આવ્યા છે. ટાટા સન્સની છેલ્લી એજીએમમાં 18.37 ટકા હિસ્સો ધરાવતા શાહપુર પલોનજી ગ્રુપે આ IPOને ટેકો આપ્યો છે. નિષ્ણાતોનો અંદાજ છે કે જો ટાટા સન્સ તેનો 5 ટકા હિસ્સો પણ વેચે તો તે બજારમાંથી રૂ. 55 હજાર કરોડથી વધુ કમાઈ શકે છે. હવે સમજો કે જો ટાટા સન્સ શેરબજારના આખા 25 ટકા ઓછું કરી દેશે તો શેરબજારમાં કેવો હલચલ મચી જશે.