What is Shahi Snan: મહાકુંભની શરૂઆત થઈ ચૂકી છે. દરરોજ લાખો શ્રદ્ધાળુઓ મહાકુંભમાં સ્નાન કરવા માટે પહોંચી રહ્યા છે. આ વર્ષે અત્યાર સુધી 7 કરોડથી વધુ શ્રદ્વાળુંઓએ ત્રિવેણી સંગમમાં આસ્થાની ડૂબકી લગાવી છે. મહાકુંભ સનાતન ધર્મ અને પરંપરાના ઊંડાણને પ્રતિબિંબિત કરે છે. કુંભ મેળો દર 12 વર્ષે યોજાય છે પરંતુ આ વખતે કુંભ મહાકુંભ છે, જે 144 વર્ષ પછી થઈ રહ્યો છે. કુંભમાં શાહી સ્નાનનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. મહાકુંભનું પહેલું સ્નાન મકરસંક્રાંતિના દિવસે થયું હતું, તો ચાલો જાણીએ કે મહાકુંભનું બીજું શાહી સ્નાન ક્યારે થશે અને મહાકુંભના બીજા શાહી સ્નાનનું શું મહત્ત્વ છે.
મહાકુંભનું બીજું શાહી સ્નાન 29 જાન્યુઆરી, મૌસી અમાવસ્યાના દિવસે ઉજવવામાં આવશે. મૌની અમાવસ્યા પર શાહી સ્નાનને સૌથી પુણ્યશાળી માનવામાં આવે છે. ખરેખર, આ વખતે ઘણા શુભ યોગ બની રહ્યા છે. કારણ કે, આ દિવસે ચંદ્ર અને સૂર્ય મકર રાશિમાં હશે. તેમજ આ વખતે ગુરુ પણ વૃષભ રાશિમાં રહેશે. આ યોગ મૌની અમાવસ્યા પર થતો હોવાથી, મૌની અમાવસ્યા પર શાહી સ્નાનનું વિશેષ મહત્ત્વ માનવામાં આવે છે. તેને અમૃત સ્નાન પણ કહેવામાં આવે છે.
મૌની અમાવસ્યા ક્યારે છે?
પંચાંગ મુજબ, અમાવસ્યા (અમાસ) તિથિ મંગળવાર, 28 જાન્યુઆરીના રોજ સાંજે 7:32 વાગ્યે શરૂ થશે અને બીજા દિવસે, 29 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ સાંજે 6:05 વાગ્યા સુધી ચાલશે. આ દિવસે મહાકુંભનું બીજું શાહી સ્નાન થશે.
મૌની અમાવસ્યાના દિવસે મહાકુંભ દરમિયાન ત્રિવેણી સંગમમાં સ્નાન કરવાથી વ્યક્તિને મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. તો, વ્યક્તિની આધ્યાત્મિક શુદ્ધિ મેળવે છે અને તેના પાપોનું પ્રાયશ્ચિત થાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અમાસના દિવસે પૂર્વજો પૃથ્વી પર આવે છે અને જો તમે આ દિવસે તેમના નામે મહાકુંભમાં ડૂબકી લગાવો છો, તો તેમના આત્માને શાંતિ મળે છે.
કુંભ દરમિયાન અમુક ખાસ તિથિઓ પર કરવામાં આવતા સ્નાનને શાહી સ્નાન (શાહી સ્નાન) કહેવામાં આવે છે. સાંસ્કૃતિક રીતે ખૂબ જ ખાસ ગણાતા આ નામ અંગે વિદ્વાનોના અલગ-અલગ મંતવ્યો છે. કેટલાક લોકો માને છે કે નાગા સાધુઓની તેમના ધર્મ પ્રત્યેની ભક્તિને કારણે, તેમને મહાકુંભમાં પહેલા સ્નાન કરવાની છૂટ છે. આ સમય દરમિયાન, નાગા સાધુઓ હાથી, ઘોડા અને રથ પર સવાર થઈને ગંગા સ્નાન કરવા આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નાગા સાધુઓની આ શાહી સેનાને જોઇને જ, મહાકુંભના પવિત્ર સ્નાનને શાહી સ્નાન નામ આપવામાં આવ્યું હતું.
શાહી સ્નાન સાથે જોડાયેલી બીજી એક માન્યતા એ છે કે જૂના સમયમાં, રાજાઓ અને સમ્રાટો મહાકુંભ દરમિયાન સ્નાન કરવા માટે સંતો અને ઋષિઓ સાથે એક ભવ્ય શોભાયાત્રા કાઢતા હતા. ત્યારથી, મહાકુંભની ચોક્કસ ખાસ તિથિઓ પર યોજાતા સ્નાનને શાહી સ્નાન (શાહી સ્નાન) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
ઘણા વિદ્વાનોના મતે, સૂર્ય, ગુરુ જેવા રાજવી ગ્રહોની સ્થિતિ જોઈને મહાકુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને તેથી આ સમય દરમિયાન કરવામાં આવતા સ્નાનને શાહી સ્નાન કહેવામાં આવે છે. ઉપરાંત, મહાકુંભ સ્નાનની પવિત્રતાને ધ્યાનમાં રાખીને, તેને શાહી સ્નાન (શાહી સ્નાન) પણ કહેવામાં આવે છે. 'શાહી સ્નાન' એટલે એવું સ્નાન જેનાથી મનની અશુદ્ધિઓ દૂર થાય છે, પાપો ધોવાઈ જાય છે અને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ થાય છે.
શાહી સ્નાનની શરૂઆત ક્યારે થઇ?
શાહી સ્નાન અંગે ધાર્મિક અને જ્યોતિષીય દૃષ્ટિકોણથી અલગ-અલગ મંતવ્યો છે. ધાર્મિક નિષ્ણાતોના મતે, વૈદિક કાળથી શાહી સ્નાનની પરંપરા ચાલતી આવે છે અને ગ્રહોની વિશેષ સ્થિતિમાં લેવામાં આવતા સ્નાનને શાહી સ્નાન કહેવામાં આવતું હતું. તો, ઇતિહાસકારો માને છે કે મધ્યયુગીન કાળ દરમિયાન, ઋષિઓ અને સંતોને વિશેષ સન્માન આપવા માટે, રાજાઓએ તેમને કુંભમાં પ્રથમ સ્નાન કરવાની મંજૂરી આપી હતી અને આ જોઈને, મહાકુંભના પ્રથમ સ્નાનને શાહી સ્નાન કહેવામાં આવ્યું.