માનવ શરીરમાં એકઠું થતું પ્લાસ્ટિક! આ ટુકડાઓ લીવર અને કિડની કરતા મોટા છે, નવા અભ્યાસનું તારણ

એક નવા સંશોધન પેપરમાં ખુલાસો થયો છે કે માનવ શરીરના દરેક ભાગમાં માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની હાજરી જોવા મળી છે. આવા માઇક્રોપ્લાસ્ટિકને લઈને ઘણી મોટી બાબતો પ્રકાશમાં આવી છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે માઈક્રોપ્લાસ્ટિક્સની સમસ્યા આટલી ગંભીર પહેલા ક્યારેય ન હતી, પરંતુ તેની સામે સામૂહિક વૈશ્વિક પગલાં લેવાની તાતી જરૂર છે.માઈક્રોપ્લાસ્ટિક્સ પર એક રિસર્ચમાં એક મોટી વાત સામે આવી છે. આમાં, માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ પર લગભગ 7 હજાર અભ્યાસોનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે. સાયન્સ મેગેઝિન અનુસાર, એક રિસર્ચ પેપરમાં ખુલાસો થયો છે કે ધીમે ધીમે છેલ્લા 20 વર્ષોમાં જંગલી પ્રાણીઓ અને લોકોના શરીરમાં ઘણા માઇક્રોપ્લાસ્ટિક કણોની હાજરી જોવા મળી રહી છે. માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ વ્યાપક છે. આ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે માઈક્રોપ્લાસ્ટિક ખોરાક અને પીણા દ્વારા સરળતાથી શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યું છે.

નાના ટુકડા મોટી સમસ્યા બની જાય છે

પ્લાસ્ટિકના ખૂબ જ નાના ટુકડાઓને માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ કહેવામાં આવે છે, તેમની લંબાઈ પાંચ મિલીમીટર અથવા તેનાથી ઓછી હોય છે. કેટલાક ઉત્પાદનોમાં માઈક્રોપ્લાસ્ટિક્સ જાણીજોઈને ઉમેરવામાં આવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ચહેરા પર લગાવવામાં આવતા સાબુમાં માઇક્રોબીડ્સનો ઉપયોગ થાય છે. અન્ય ઉત્પાદનોમાં, જ્યારે પ્લાસ્ટિકના મોટા ટુકડા તૂટી જાય છે ત્યારે અજાણતા માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ ઉત્પન્ન થાય છે. સરળતાથી સમજવા માટે, જાણી લો કે પોલિએસ્ટર જેકેટમાંથી ધોયા પછી જે ફાઈબર નીકળે છે તે પણ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક છે.

ઘણા અભ્યાસો અને સંશોધનો દર્શાવે છે કે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સના કેટલાક સ્ત્રોતો ઓળખવામાં આવ્યા છે. કોસ્મેટિક ક્લીન્સર, સિન્થેટીક કપડાં, કારના ટાયર, પ્લાસ્ટિકથી કોટેડ ખાતર, માછીમારી માટે વપરાતા દોરડા અને જાળી અને માટીના ઉપરના સ્તરને આવરી લેવા માટે પ્લાસ્ટિકના પાતળા સ્તરોનો ઉપયોગ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક ઉત્પન્ન કરે છે.

પ્લાસ્ટિકના મોટા કણો કયા દરે તૂટીને માઈક્રોપ્લાસ્ટિકમાં ફેરવાય છે તે અંગે વિજ્ઞાન હજુ સુધી અંદાજ લગાવી શક્યું નથી. વૈજ્ઞાનિકો એ પણ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે કે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ કેટલી ઝડપથી નેનોપ્લાસ્ટિક્સમાં તૂટી જાય છે, જેનું કદ એક માઇક્રોનથી ઓછું છે અને જેને આપણે નરી આંખે પણ જોઈ શકતા નથી.

માઈક્રોપ્લાસ્ટિક સમસ્યા બની રહી છે

હવા, માટી અને પાણીમાં હાજર માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સના સ્તરનું મૂલ્યાંકન કરવું ખૂબ મુશ્કેલ છે, પરંતુ સંશોધનમાં પ્રયત્નો કરવામાં આવી રહ્યા છે. વર્ષ 2020માં પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધનમાં અંદાજ છે કે દર વર્ષે 8 લાખથી 30 લાખ ટન માઈક્રોપ્લાસ્ટિક સમુદ્રમાં પહોંચે છે. તાજેતરના અહેવાલમાં સંકેત આપવામાં આવ્યો છે કે સમુદ્ર કરતાં ત્રણથી દસ ગણા વધુ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સ પર્યાવરણમાં પહોંચી રહ્યા છે. જો આ અંદાજ સાચો છે, તો તેનો અર્થ એ છે કે દર વર્ષે કુલ 10 મિલિયનથી 40 મિલિયન ટન માઇક્રોપ્લાસ્ટિક સમુદ્ર અને પર્યાવરણમાં પહોંચે છે.

માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સના વિવિધ પ્રકારો છે. આમાં વિવિધ પ્રકારના રસાયણો પણ હોય છે. જ્યારે તેઓ પ્રવાહી અથવા સૂર્યપ્રકાશના સંપર્કમાં આવે છે ત્યારે તેઓ અલગ રીતે પ્રતિક્રિયા આપે છે. આ સિવાય સજીવોની પ્રજાતિઓ પણ અલગ અલગ હોય છે. આનાથી વૈજ્ઞાનિકો માટે માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સની ખરાબ અસરોનું મૂલ્યાંકન કરવું થોડું મુશ્કેલ બને છે.

જો કે, માનવ સ્વાસ્થ્ય પર તેની અસર જાણવામાં કેટલીક સફળતા પ્રાપ્ત થઈ છે. માનવ શરીર પર તેમની પ્રતિકૂળ અસરો આગામી વર્ષોમાં સ્પષ્ટ થઈ શકે છે. જ્યારે માઇક્રોપ્લાસ્ટિકની અસર થાય છે, ત્યારે તમારા શરીરમાં સોજો આવી શકે છે. ઓક્સિડેટીવ તણાવ એટલે કે મુક્ત રેડિકલ અને એન્ટીઑકિસડન્ટો વચ્ચેનું અસંતુલન પણ થઈ શકે છે. જેના કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ ધીરે ધીરે નબળી પડતી જાય છે.

માઈક્રોપ્લાસ્ટિકને લઈને લોકોની ચિંતા વધી રહી છે. પર્યાવરણમાં જમા થયેલ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સને દૂર કરવું લગભગ અશક્ય છે અને લાંબા સમય સુધી તેના સંપર્કમાં રહેવાની સંભાવના છે, તેથી ચિંતાઓ વધુ વધી રહી છે. માઇક્રોપ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ એ માનવ પ્રવૃત્તિઓ અને નિર્ણયોનું પરિણામ છે. કેટલાક દેશોએ માઇક્રોપ્લાસ્ટિક્સના વિસર્જનને રોકવા માટે કાયદા ઘડ્યા છે, પરંતુ આ સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે પૂરતું નથી. નવેમ્બરમાં વૈશ્વિક સ્તરે આ અંગે પાંચમા રાઉન્ડની વાતચીત થશે.