દિવાળીના તહેવારને લઈને લોકોમાં ઘણો આનંદ જોવા મળી રહ્યો છે. દર વખતની જેમ આ વખતે પણ બધા નવા વર્ષની ઉજવણી કરી રહ્યા છે. એવું ન હોય તો પણ નવું વર્ષ ખુશીઓ, નવી આશાઓ અને પાર્ટી કરવા જેવા અનેક નવા બહાના લઈને આવે છે. એવું પણ કહી શકાય કે આ તમારી ખુશી વ્યક્ત કરવાનો ખાસ દિવસ છે. લોકો નવા વર્ષમાં(new year) તેમના સપનાઓને ઉડાન આપવા માંગે છે. હું ભૂતકાળને ભૂલીને નવેસરથી શરૂઆત કરવા માંગુ છું. એટલું જ નહીં, આપણા દેશમાં નવું વર્ષ કેટલી વાર ઉજવવામાં આવે છે. કદાચ તમને ખબર નહીં હોય... તો અમે તેની પાછળની વાર્તા અને તેના ઇતિહાસ વિશે જણાવીએ છીએ.
પહેલા આપણે આપણા દેશ વિશે જાણીએ કે આપણા દેશમાં નવા વર્ષનો તહેવાર કેટલી વાર ઉજવવામાં આવે છે. ભારતમાં જુદા જુદા ધર્મો છે અને આ બધા ધર્મોમાં નવા વર્ષની ઉજવણી અલગ-અલગ દિવસે કરવામાં આવે છે. પંજાબમાં નવું વર્ષ બૈસાખીના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. પશ્ચિમ બંગાળ અને બાંગ્લાદેશમાં પણ આ તહેવાર બૈસાખીની આસપાસ ઉજવવામાં આવે છે. મહારાષ્ટ્રમાં, નવું વર્ષ ગુડી પડવાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે જે માર્ચ-એપ્રિલ મહિનામાં આવે છે. ગુજરાતમાં તે દિવાળીના બીજા દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. તે જ સમયે, ઇસ્લામિક કેલેન્ડરમાં, નવા વર્ષને મોહરમ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
ચૈત્ર મહિનાની શુક્લ પ્રતિપદાથી, હિંદુ નવું વર્ષ ચૈત્ર મહિનાની શુક્લ પ્રતિપદાથી શરૂ થવાનું માનવામાં આવે છે. તેને હિન્દુ નવ સંવત્સર અથવા નવું સંવત પણ કહેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન બ્રહ્માએ આ દિવસથી સૃષ્ટિની રચનાની શરૂઆત કરી હતી. આ દિવસથી વિક્રમ સંવતનું નવું વર્ષ શરૂ થાય છે. અંગ્રેજી કેલેન્ડર મુજબ આ તારીખ એપ્રિલમાં આવે છે. તે ભારતના ઘણા પ્રદેશોમાં ગુડી પડવા, ઉગાડી વગેરે નામોથી ઉજવવામાં આવે છે.
જૈન નવું વર્ષ
દીપાવલી પછીના દિવસથી જૈન નવું વર્ષ દીપાવલી પછીના દિવસથી શરૂ થાય છે. તેને વીર નિર્વાણ સંવત પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસથી જૈન સમુદાય તેના નવા વર્ષની ઉજવણી કરે છે.
પંજાબી નવું વર્ષ
પંજાબમાં નવા વર્ષને વૈશાખી તહેવાર તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. જે એપ્રિલમાં આવે છે. શીખ નાનકશાહી કેલેન્ડર મુજબ, હોળીનો બીજો દિવસ નવા વર્ષની શરૂઆત દર્શાવે છે.
4000 વર્ષ પહેલાં બેબીલોનમાં નવું વર્ષ 21 માર્ચે ઉજવવામાં આવ્યું હતું, જે વસંતના આગમનની તારીખ પણ માનવામાં આવતું હતું. પ્રાચીન રોમમાં પણ નવા વર્ષનો તહેવાર ત્યારે જ ઉજવવામાં આવતો હતો. જ્યારે રોમના સમ્રાટ, જુલિયસ સીઝર, 45 માં વર્ષ પૂર્વે જુલિયન કેલેન્ડરની સ્થાપના કરી, ત્યારે વિશ્વમાં પ્રથમ વખત 1 જાન્યુઆરીએ નવું વર્ષ ઉજવવામાં આવ્યું.
ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર મુજબ નવું વર્ષ 1 જાન્યુઆરીએ આવે છે. વિવિધ સંસ્કૃતિઓનું પોતાનું કેલેન્ડર અને પોતાનું નવું વર્ષ હોય છે. વિશ્વના દેશો જુદા જુદા સમયે નવા વર્ષની ઉજવણી કરે છે.
ઓળખવાની સારી તક
નવા વર્ષની ઉજવણી કરતી વખતે ઘણા લોકો તેમની આસપાસના લોકો સાથે પાર્ટી કરીને નજીક આવે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, તમારી ઓળખ વધારવા માટે આ એક સારી તક છે. આ અવસર પર પરિચિતો ઉપરાંત ઘણા અજાણ્યા લોકો પણ તમને અભિનંદન પાઠવે છે. દરેક આવતું વર્ષ પોતાની સાથે અનેક ઉતાર-ચઢાવ લઈને આવે છે. જેની મદદ તમને વધુ સારા વ્યક્તિ બનવામાં મદદ કરે છે.