સુરત થયું રૂપિયા 943 કરોડના ડબ્બામાં બંધ! બાંધકામ ઓફિસની આડમાં ડબ્બા ટ્રેડીંગનું રેકેટ! કેવી સુવિધાઓ આપીને ગ્રાહકોને આકર્ષિત કરાતા?

ડબ્બા ટ્રેડિંગ શું છે?

ડબ્બા ટ્રેડિંગ, જેને બકેટિંગ અથવા ઓફ-માર્કેટ ટ્રેડિંગ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે એક ગેરકાયદેસર પ્રેક્ટિસ છે જેમાં શેરનું ટ્રેડિંગ સત્તાવાર શેરબજારોની બહાર થાય છે. બ્રોકર્સ મધ્યસ્થી તરીકે કામ કરે છે, વ્યવહારોને એક્સચેન્જના ઓર્ડર બુકને બદલે પોતાના ખાતામાં નોંધે છે, ઘણીવાર કસ્ટમ સોફ્ટવેર અથવા મોબાઈલ એપ્સનો ઉપયોગ કરીને. આનાથી ટેક્સ, બ્રોકરેજ ફી અને SEBI નિયમો ટાળી શકાય છે, પરંતુ તેમાં નોંધપાત્ર જોખમો છે:

કોઈ કાનૂની રક્ષણ નથી: રોકાણકારોને ઠગાઈ થાય તો કોઈ ઉપાય નથી.

ઉચ્ચ ફ્રોડનું જોખમ: બ્રોકર્સ ટ્રેડમાં હેરફેર કરી શકે છે અથવા નાણાં લઈને ગાયબ થઈ શકે છે.

ફોજદારી સજા: આવા કેસોમાં ભાગ લેનારાઓને દંડ અથવા જેલની સજા થઈ શકે છે.

"સનરાઈઝ ડેવલપર્સ" નામની બાંધકામ ઓફિસની આડમાં ડબ્બા ટ્રેડીંગ નું રેકેટ કાર્યરત હતું. જેને સુરત શહેરના સ્પેશિયલ ઓપરેશન ગ્રુપ (SOG) એ મોટા વરાછા વિસ્તારમાં ચાલતા ગેરકાયદેસર ડબ્બા ટ્રેડિંગ અને ઓનલાઈન ગેમિંગ રેકેટનો પર્દાફાશ કર્યો છે. આ ઓપરેશનમાં રૂપિયા 943 કરોડના નાણાકીય વ્યવહારો બહાર આવ્યા છે, અને 8 શંકાસ્પદોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે.

ડબ્બા ટ્રેડીંગ રેકેટ કેવી રીતે અને ક્યાં કાર્યરત હતું?

મોટા વરાછાના લજામણી ચોક ખાતે મેરિડીયન બિઝનેસ સેન્ટરમાં સ્થિત "સનરાઇઝ ડેવલપર્સ" નામની ઓફિસમાંથી આ ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ ચલાવવામાં આવી રહી હતી. SOG દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે આ ઓફિસમાં બે મુખ્ય ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ ચાલી રહી હતી. ઓનલાઇન સ્ટોક એક્સચેન્જ ટ્રેડિંગની જેમ, પરંતુ સેબીની પરવાનગી વિના, "કેસ્ટિલો 9" અને "સ્ટોક ગ્રો" જેવા સોફ્ટવેરનો ઉપયોગ કરીને ડબ્બા ટ્રેડિંગ કરવામાં આવી રહ્યું હતું.

"BET FAIR.COM", "NEXON EXCH.COM", "PAVANEXCH", અને "ENGLISH999" જેવી પ્રતિબંધિત વેબસાઇટ્સ અને સોફ્ટવેરનો ઉપયોગ કરીને લાઈવ ફૂટબોલ, ક્રિકેટ, ટેનિસ સ્પોર્ટ્સ અને કેસિનો ગેમિંગ પર સટ્ટો રમાઈ રહ્યો હતો.

આરોપીઓ ઉચ્ચ નફાના પ્રોત્સાહનો આપીને અને કાળા નાણાંનો ઉપયોગ કરવા માટે સુવિધાઓ આપીને ગ્રાહકોને આકર્ષિત કરી રહ્યા હતા. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે આ ટ્રેડિંગમાં કોઈ નુકસાન થયું નથી અને કોઈ કર ચૂકવવાની જરૂર નથી, જેના કારણે સરકારને મોટા પાયે નાણાકીય નુકસાન થયું છે.

ઓનલાઈન ગેમિંગ-ટ્રેડિંગ ચલાવતા આરોપીઓ ડબ્બા ટ્રેડિંગ એપ્લિકેશન સહિત ગેમિંગ એપ્લિકેશન્સમાં 943 કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો મળી આવ્યા હતા. વધુમાં, વિવિધ બેંક ખાતાઓમાં 4.62 કરોડ રૂપિયાના અન્ય વ્યવહારો પણ મળી આવ્યા હતા. આરોપીઓ ઓનલાઈન ગેમિંગ અને ઓનલાઈન ટ્રેડિંગ ચલાવતા હતા.

મુખ્ય માસ્ટરમાઇન્ડ નંદલાલ ઉર્ફે નંદો વિઠ્ઠલભાઈ ગેવરિયા અને તેના પિતરાઈ ભાઈ વિશાલ ઉર્ફે વિક્કી મનસુખભાઈ ગેવરિયાને મુખ્ય આરોપી તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા છે; ઓનલાઈન ગેમિંગ અને સટ્ટાબાજીના કેસોમાં નંદલાલની સંડોવણી ભૂતકાળનો રેકોર્ડમાં પણ છે. નાણાકીય વ્યવહારોના સંચાલનમાં ભૂમિકા બદલ નાણાકીય હેન્ડલર્સ ભાવેશ જીનાભાઈ કિહલા, જયદીપ કાનજીભાઈ પીપલિયા અને નવનીત ચતુરભાઈ ગેવરિયાની પણ ધરપકડ કરવામાં આવી છે.

ટેક ડેવલપર્સ ભાવીન અરવિંદભાઈ હિરપરા અને બકુલ મગનભાઈ તરસારિયા, જેમણે ગેરકાયદેસર સટ્ટાબાજી સોફ્ટવેર બનાવ્યું હતું, તેઓ પોલીસ કસ્ટડીમાં છે. આ રેકેટમાં કોલર તરીકે કામ કરતા સાહિલ મુકેશભાઈ સુવાગિયાની પણ ધરપકડ કરવામાં આવી છે. SOG ની તપાસમાં ખુલાસો થયો છે કે છેલ્લા 1.5 વર્ષથી "સનરાઈઝ ડેવલપર્સ" નામથી ગેરકાયદેસર સોફ્ટવેર અને યુઝર ઓળખપત્રોનો ઉપયોગ કરીને ચલાવવામાં આવતા ઓનલાઈન ગેમિંગ અને ટ્રેડિંગ ઓપરેશનમાં 250 થી વધુ લોકો સામેલ હતા.

SOG ઈન્સ્પેક્ટર અતુલ સોનારાની આગેવાની હેઠળ, એક ગુપ્ત માહિતીના આધારે સનરાઈઝ ડેવલપર્સની ઓફિસ પર દરોડો પાડવામાં આવ્યો, જ્યાં બે મુખ્ય ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ ચાલી રહી હતી:

ડબ્બા ટ્રેડિંગ: સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (SEBI)ની મંજૂરી વિના ચાલતો ગેરકાયદેસર શેર ટ્રેડિંગ. આરોપીઓએ “કેસ્ટીલો 9” અને “સ્ટોક ગ્રો” જેવા નોંધણી વગરના સોફ્ટવેર પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરીને આ ટ્રેડિંગ કર્યું, જે NSE અને BSE જેવા સત્તાવાર શેરબજારોને બાયપાસ કરતું હતું.

ઓનલાઈન સટ્ટો: આ ગ્રૂપ લાઈવ સ્પોર્ટ્સ અને કેસિનો ગેમ્સ પર ગેરકાયદેસર સટ્ટો ચલાવી રહ્યું હતું, જે બેન કરેલા પ્લેટફોર્મ દ્વારા થતો હતો. આ એપ્લિકેશન્સ દ્વારા કુલ 943 કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો થયા હતા, અને વધુ 4.62 કરોડ રૂપિયા વિવિધ બેંક ખાતાઓમાં મળી આવ્યા.

આ ઓપરેશનમાં ઘરમાં બનાવેલા કસ્ટમાઈઝ્ડ સોફ્ટવેરનો ઉપયોગ થતો હતો, જેના દ્વારા મુંબઈ, અમદાવાદ, રાજકોટ અને સુરત જેવા શહેરોના ક્લાયન્ટ્સ ગેરકાયદેસર ટ્રેડિંગ અને સટ્ટામાં ભાગ