ખાવા માટે પૈસા નથી, પેટ્રોલિયમ ભંડારમાંથી તેલ કાઢવા માટે પાકિસ્તાન 5 અબજ ડોલર લાવશે ક્યાંથી?

ભારતના પાડોશી દેશ પાકિસ્તાનને તેની દરિયાઈ સરહદમાં પેટ્રોલિયમનો નવો ભંડાર મળ્યો છે. આ તેની નાણાકીય પરિસ્થિતિને સંપૂર્ણપણે બદલી શકે છે. પરંતુ સમસ્યા એ છે કે હાલમાં પાકિસ્તાન પોતે IMFના બેલઆઉટ પેકેજ પર ચાલી રહ્યું છે, આવી સ્થિતિમાં તે આ અનામતનો લાભ કેવી રીતે ઉઠાવશે?

પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થાની ખરાબ સ્થિતિ કોઈનાથી છુપી નથી. તેની અર્થવ્યવસ્થા વર્ષ 2022 થી ભારે સંકટનો સામનો કરી રહી છે. સ્થિતિ એવી છે કે મોંઘવારી ચરમસીમાએ છે, લોકો પાસે ખાવાના પૈસા પણ નથી. પાકિસ્તાન પોતે હાલમાં ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ (IMF)ના બેલઆઉટ પેકેજ પર ટકી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં તેની દરિયાઈ સીમામાં પેટ્રોલિયમ ભંડાર શોધવો એ પાકિસ્તાનની અર્થવ્યવસ્થા માટે ગેમ ચેન્જર બની શકે છે. પરંતુ શું આ શક્ય બનશે?

પાકિસ્તાનની દરિયાઈ સરહદમાં જે પેટ્રોલિયમ ભંડાર હોવાનો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે તે વિશ્વનો ચોથો સૌથી મોટો પેટ્રોલિયમ ભંડાર હોવાનો અંદાજ છે. પાકિસ્તાનની ટીવી ચેનલ 'ડોન ન્યૂઝ ટીવી'ના એક સમાચારમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે લગભગ 3 વર્ષના સર્વે બાદ આ અનામતની શોધ કરવામાં આવી છે. જો પાકિસ્તાન આ પેટ્રોલિયમ ભંડારનો આર્થિક ફાયદો ઉઠાવવા માંગે છે, તો તેણે ટૂંક સમયમાં કૂવા ખોદવાનું, સંશોધન વગેરેનું કામ કરવું પડશે. પરંતુ તેની સાથે સમસ્યા એ છે કે તાત્કાલિક પગલાં લેવા છતાં અહીંથી ક્રૂડ ઓઈલનું ઉત્પાદન શરૂ થવામાં થોડા વર્ષો લાગી શકે છે. પાકિસ્તાને આ ભંડાર માટે માત્ર સંશોધન પર 5 અબજ ડોલરનું રોકાણ કરવું પડશે.

આ અંગે પાકિસ્તાનના એક વરિષ્ઠ અધિકારીનું કહેવું છે કે જો ક્રૂડ ઓઈલને બદલે કુદરતી ગેસનો ભંડાર શોધી કાઢવામાં આવે તો તે પાકિસ્તાનની એલએનજીની આયાતને બદલી શકે છે. હાલમાં વેનેઝુએલામાં વિશ્વનો સૌથી મોટો તેલ ભંડાર છે. જ્યારે વિશ્વના ટોપ-5 દેશોમાં સાઉદી અરેબિયા, ઈરાન, કેનેડા અને ઈરાકનો સમાવેશ થાય છે.

જો પાકિસ્તાન પાસે પેટ્રોલિયમ ભંડારની શોધમાં પોતાની રીતે રોકાણ કરવા માટે પૈસા નથી, તો તે પેટ્રોલિયમ ભંડારની શોધ માટે વિશ્વમાં અપનાવવામાં આવેલા અન્ય વિકલ્પો પર વિચાર કરી શકે છે. આમાં સૌથી સરળ વિકલ્પ એ હોઈ શકે છે કે તે વિશ્વની તે તમામ કંપનીઓને આમંત્રિત કરી શકે છે જે આ કામ કરવામાં નિષ્ણાત છે. આ કંપનીઓ પેટ્રોલિયમ ભંડારોની શોધ પર કામ કરશે અને ભાગીદારી અથવા રોયલ્ટીના ધોરણે પાકિસ્તાન સાથે કરાર કરીને તેમાં રોકાણ કરશે. તેનાથી પાકિસ્તાનને રોકાણ વગર પણ પૈસા કમાવવાની તક મળશે.