‘કોઈ બિન-મુસ્લિમનો પ્રવેશ નહીં થાય..’, અમિત શાહે સંસદમાં જણાવ્યું- વક્ફ બોર્ડમાં શું-શું થશે ફેરફાર?

Amit Shah On Waqf Amendment Bill 2025: વક્ફ સંશોધન બિલને લઈને સંસદથી લઈને રસ્તાઓ સુધી બહેસ છેડાઈ ગઇ છે. તેને લઇને વિપક્ષના સાંસદ સરકાર પર પ્રહાર કરી રહ્યા છે. તો સંસદમાં મોડી રાત્રે વક્ફ બિલ પાસ કરી દેવામાં આવ્યું હતું અને તેની તરફેણમાં 288 મત પડ્યા છે, જ્યારે, બિલના વિરોધમાં 232 મત પડ્યા હતા. હવે આ બિલ રાજ્યસભામાં રજૂ થશે, જ્યાં તેની ચર્ચા થશે અને પછી તેને પાસ કરાવવા માટે મતદાન થશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રી અમિત શાહે બુધવારે લોકસભામાં વક્ફ સંશોધન બિલ થકી મુસ્લિમોને ડરાવવાના વિપક્ષી સાંસદોના આરોપોને ફગાવતા કહ્યું કે, તેનાથી વિપરીત, વિપક્ષ વોટ બેંક માટે ભ્રમ ફેલાવીને લઘુમતીઓને ડરાવે છે. ગૃહમાં વક્ફ (સંશોધન) બિલ, 2025 પર ચાલી રહેલી ચર્ચામાં અમિત શાહે કહ્યું હતું કે, આજે બપોરે 12:00 વાગ્યાથી ચાલી રહેલી ચર્ચાને મેં નજીકથી સાંભળી છે. મને લાગે છે કે નિર્દોષપણે અથવા રાજકીય કારણોસર, ઘણા સભ્યોના મનમાં ઘણી બધી ગેરસમજો છે અને ગૃહમાં અને તમારા દ્વારા સમગ્ર દેશમાં ઘણી ખોટી માન્યતાઓ ફેલાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. વિપક્ષી સભ્યોએ અહીં કેટલાક મુદ્દા રજૂ કર્યા છે જેની સ્પષ્ટતા જરૂરી છે.

તેમણે કહ્યું કે 'વક્ફ' એક અરબી શબ્દ છે, જેનો ઈતિહાસ કેટલીક હદીસો સાથે જોડાયેલો છે. આજકાલ તેનો અર્થ ચેરિટેબલ એન્ડોમેન્ટ તરીકે લેવામાં આવે છે. વક્ફનો અર્થ થાય છે 'અલ્લાહના નામે પવિત્ર સંપત્તિયોનું દાન'. આ શબ્દનો સૌપ્રથમ ઉપયોગ ખલીફા ઉમરના સમયમાં થયો હતો અને જો આજે સમજીએ તો તે એવી મિલકતનું દાન છે, જે કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા ધાર્મિક કે સામાજિક કલ્યાણ માટે આપવામાં આવે છે અને તેને પાછી લેવાના ઈરાદા વિના આપવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયાને 'વક્ફ' કહેવામાં આવે છે.

શાહે કહ્યું કે દાન ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ દાન ફક્ત તે જ વસ્તુનું જ કરી શકાય છે જે આપણી પોતાની હોય. કોઈ વ્યક્તિ સરકારી મિલકતનું દાન નહીં કરી શકે અને કોઈ અન્યની મિલકત દાનમાં આપી શકાતી નથી. દેશમાં વક્ફ દિલ્હી સલ્તનત સમયગાળાની શરૂઆતમાં અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું અને બ્રિટિશ કાળ દરમિયાન તે ધાર્મિક એન્ડોમેન્ટ એક્ટ હેઠળ ચલાવવામાં આવતું હતું. બાદમાં 1890માં આ ચેરિટેબલ પ્રોપર્ટી એક્ટ હેઠળ પ્રક્રિયા શરૂ થઈ, ત્યારબાદ 1913માં મુસ્લિમ વક્ફ વેલિડેટિંગ એક્ટ અસ્તિત્વમાં આવ્યો. ત્યારબાદ, 1954માં કેન્દ્રીકરણ માટે તેને બદલવામાં આવ્યું અને 1995માં, વક્ફ ટ્રિબ્યૂનલ અને વક્ફ બોર્ડની સ્થાપના કરવામાં આવી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે વક્ફ કાઉન્સિલ અને વક્ફ બોર્ડ 1995થી અસ્તિત્વમાં આવ્યા છે.

અમિત શાહે કહ્યું કે, આ સમગ્ર વિવાદ જે ચાલી રહ્યો છે તે વક્ફમાં બિન-મુસ્લિમોના પ્રવેશને લઈને છે. અગાઉ એવી જોગવાઈ હતી કે વક્ફમાં કોઈ પણ ગેર ઈસ્લામિક સભ્ય નહીં હોઈ શકે. તેના પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે કોઈ પણ વસ્તુ બિન-ઈસ્લામિક નહીં હોઈ શકે અને ધાર્મિક સંસ્થાઓના સંચાલનમાં બિન-મુસ્લિમ સભ્યોને રાખવાની કોઈ જોગવાઈ કરવામાં આવી નથી અને ન તો અમે આવી કોઈ જોગવાઈ કરવા માગીએ છીએ.

મુસ્લિમોની મિલકત અથવા સમાનતાના અધિકારોને નુકસાન થશે તેવા વિરોધ પક્ષોના આક્ષેપોના જવાબમાં ગૃહ મંત્રીએ કહ્યું કે ,વક્ફ બોર્ડ અને કાઉન્સિલની રચના 1995 થી કરવામાં આવી હતી અને આ પ્રક્રિયા માત્ર મિલકતના પ્રશાસન અને નિયમન સાથે સંબંધિત છે અને કોઈપણ ધર્મની માન્યતાઓમાં દખલગીરી નથી. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે આ ગેરસમજ ફેલાવીને લઘુમતીઓને ડરાવવામાં આવી રહ્યા છે જેથી તેમની વોટ બેંક બનાવી શકાય.

અમિત શાહે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે વક્ફ બોર્ડનું કામ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓને સંચાલિત કરવાનું નથી. તેનું કામ માત્ર એ જોવાનું છે કે દાન માટે આપવામાં આવેલી મિલકતનો યોગ્ય રીતે વહીવટ થઈ રહ્યો છે કે નહીં. તેમણે કહ્યું કે, આ દાન કોના માટે આપવામાં આવ્યું છે, તે ઇસ્લામ ધર્મ માટે આપવામાં આવ્યું છે કે પછી ગરીબોના ઉત્થાન માટે આપવામાં આવ્યું છે, તેનો યોગ્ય ઉપયોગ થાય છે કે નહીં તે જોવાનું અમારું કામ છે. વક્ફ બોર્ડની રચના ટ્રસ્ટ એક્ટ હેઠળ કરવામાં આવી છે, જ્યાં ટ્રસ્ટીઓ એવા લોકો છે, જેઓ આ બોર્ડના સંચાલનને જોશે. તેઓ કોઈપણ ધર્મના હોઈ શકે છે, કારણ કે તેમનું કામ ધર્મનું પાલન કરવાનું નથી, પરંતુ કાયદા મુજબ ટ્રસ્ટ ચલાવવાનું છે.

અમિત શાહે આ સંદર્ભમાં કહ્યું કે વક્ફ બોર્ડનો હેતુ ધાર્મિક કાર્ય નથી, તે વહીવટી કાર્ય છે. વક્ફ ઇસ્લામના સિદ્ધાંતોમાંથી ઉદ્ભવ્યો છે, તેથી આ બોર્ડ ઇસ્લામને અનુસરનારા લોકો દ્વારા ચલાવવામાં આવે છે. જોકે, તેમણે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે બોર્ડ ધાર્મિક નથી અને ટ્રસ્ટીઓ કોઈપણ ધર્મના હોઈ શકે છે. વક્ફનો હેતુ વહીવટી છે, ધાર્મિક નથી.