કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ અને સાંસદ રાહુલ ગાંધીને ગુજરાતની સુરત સેશન્સ કોર્ટે ચાર વર્ષ જૂના નિવેદન પર દોષિત ઠેરવ્યા છે અને બે વર્ષની કેદની સજા ફટકારી છે. કોર્ટે રાહુલ ગાંધીને જામીન આપી દીધા છે, પરંતુ બે વર્ષની સજાને કારણે તેમની લોકસભાની સદસ્યતા પર સંકટ ઘેરી બન્યું છે. જો રાહુલ ગાંધીને ઉચ્ચ અદાલતમાંથી રાહત નહીં મળે તો તેમણે સભ્યપદ ગુમાવવું પડી શકે છે.
જનપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ મુજબ, જો સાંસદો અને ધારાસભ્યોને કોઈ પણ સંજોગોમાં 2 વર્ષથી વધુની સજા થઈ હોય, તો તેમનું સભ્યપદ (સંસદ અને વિધાનસભામાંથી) રદ કરવામાં આવશે. એટલું જ નહીં, સજાનો સમયગાળો પૂરો કર્યા બાદ તેઓ છ વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડવા માટે પણ અયોગ્ય છે. વર્ષ 2019 માં, રાહુલ ગાંધીએ કર્ણાટકમાં એક નિવેદન આપ્યું હતું, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે 'મોદી જ બધા ચોરોની અટક કેમ છે?' રાહુલના આ નિવેદનને લઈને બીજેપી ધારાસભ્ય પૂર્ણેશ મોદીએ તેમની વિરુદ્ધ કેસ દાખલ કર્યો હતો. સુરતની સેશન્સ કોર્ટે ગુરુવારે રાહુલ ગાંધીને દોષિત ઠેરવીને બે વર્ષની સજા ફટકારી છે. રાહુલને કોર્ટમાંથી તરત જ 30 દિવસના જામીન પણ મળી ગયા.
જો વહીવટીતંત્ર સુરતની સેશન્સ કોર્ટના નિર્ણયની નકલ લોકસભા સચિવાલયને મોકલશે તો લોકસભાના અધ્યક્ષ તેને સ્વીકારતાની સાથે જ રાહુલ ગાંધીનું લોકસભા સભ્યપદ સમાપ્ત થઈ જશે. રાહુલ ગાંધીને બે વર્ષની સજા સંભળાવવામાં આવી છે, ત્યારબાદ તેઓ છ વર્ષ સુધી ચૂંટણી લડી શકશે નહીં. આ રીતે રાહુલ ગાંધી કુલ આઠ વર્ષ સુધી કોઈ ચૂંટણી લડી શકશે નહીં.
રાહુલ ગાંધી માટે સદસ્યતા જાળવી રાખવાના તમામ રસ્તાઓ બંધ કરવામાં આવ્યા નથી. તેઓ આ ચુકાદાને હાઈકોર્ટમાં પડકારી શકે છે, જ્યાં સુરત સેશન્સ કોર્ટના નિર્ણય પર સ્ટે આવે તો સભ્યપદ બચાવી શકાય છે. જો હાઈકોર્ટ સ્ટે નહીં આપે તો સુપ્રીમ કોર્ટનો દરવાજો ખટખટાવવો પડશે. આવી સ્થિતિમાં સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા સ્ટે આપવામાં આવે તો પણ તેમનું સભ્યપદ બચાવી શકાય છે.
RP એક્ટની કલમ 8(4) ની જોગવાઈઓ અનુસાર, એક વર્તમાન સાંસદ/ધારાસભ્ય, દોષિત ઠેરવવામાં આવે તો, ચુકાદા સામે 3 મહિનાની અંદર અપીલ અથવા રિવિઝન અરજી દાખલ કરીને કાર્યાલયમાં ચાલુ રહી શકે છે. તેને 2013માં સુપ્રીમ કોર્ટે ફગાવી દીધી હતી. 2013 ના ચુકાદા મુજબ, હવે જો કોઈ વર્તમાન સાંસદ/ધારાસભ્ય ગુના માટે દોષિત ઠરે છે, તો તેને/તેણીને દોષિત ઠેરવવા પર તરત જ ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવશે (દોષિત થવા પર નહીં) અને સીટ ખાલી જાહેર કરવામાં આવશે.