‘કેજરીવાલ મોડલ’ અપનાવીને ચૂંટણી જીતી ગયા ઝોહરાન મમદાની! ન્યૂયોર્કમાં લાગૂ થશે આ યોજનાઓ

ઝોહરાન મમદાનીએ ન્યૂયોર્ક શહેરના મેયરની ચૂંટણી જીતી છે. આ એક એવી લડાઈ હતી જે તેમણે તમામ અવરોધો છતા જીતી હતી, એક એવા શહેરમાં જ્યાં વિશ્વના દરેક રાજકીય હથિયારનો ઉપયોગ પ્રથમ મુસ્લિમ ઇમિગ્રન્ટ ઉમેદવાર સામે કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ સૌથી રસપ્રદ વાત એ છે કે ડેમોક્રેટિક સમાજવાદી મમદાનીએ દિલ્હીના અરવિંદ કેજરીવાલ મોડલને ન્યૂયોર્ક સુધી પહોંચાડી દીધું.

2020ની દિલ્હી વિધાનસભા ચૂંટણી અગાઉ તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી અને આમ આદમી પાર્ટી (AAP)ના નેતા અરવિંદ કેજરીવાલે મહિલાઓ માટે મફત મેટ્રો અને બસ મુસાફરીની જાહેરાત કરી હતી. તેવી જ રીતે, મમદાનીએ ન્યૂયોર્કમાં સિટી બસોને મફત કરવાનું વચન આપ્યું હતું. ભલે આ યોજના ભૌગોલિક રીતે વિશ્વના બીજા છેડે હોય, પરંતુ કેજરીવાલ અને AAPની મહિલા-કેન્દ્રિત કલ્યાણ યોજનાઓ જેવી જ છે. જ્યારે આ સરખામણી કેટલાકને વિચિત્ર લાગી શકે છે, પરંતુ બંને નેતાઓના કલ્યાણ-લક્ષી વિચારસરણીમાં ભારે સમાનતાઓ છે.

મમદાનીની મુખ્ય દરખાસ્ત મેટ્રોપોલિટન ટ્રાન્સપોર્ટ ઓથોરિટી (MTA) બસ સેવાઓ પરના ભાડા દૂર કરવાનો છે. ન્યૂયોર્ક સ્થિત બિન-લાભકારી સંસ્થા રાઇડર્સ એલાયન્સનો અંદાજ છે કે આ યોજનાનો વાર્ષિક ખર્ચ આશરે 1.2 અબજ ડોલર આવશે અને બસ મુસાફરોની સંખ્યામાં 20-30% વધારો થઈ શકે છે. કોવિડ-19 રોગચાળા દરમિયાન MTAએ 2020 થી 2022 સુધી મફતમાં બસો ચલાવી હતી અને રાઇડર્સ એલાયન્સનો તાજેતરનો અંદાજ આ ધારણા પર આધારિત છે.

મમદાનીએ કહ્યું છે કે, તેઓ 10 લાખ ડોલરથી વધુ કમાણી કરનારાઓ પર 2% કર લાદીને અને કોર્પોરેટ સબસિડી ઘટાડીને આ યોજનાને ભંડોળ પૂરું પાડશે. આ પ્રસ્તાવ 2019માં દિલ્હીમાં AAP સરકારે શરૂ કરેલી 'પિંક ટિકિટ' યોજનાની યાદ અપાવે છે, જેના હેઠળ મહિલાઓ માટે બસ મુસાફરી સંપૂર્ણપણે મફત છે.

દિલ્હીમાં આ યોજનાથી બસ મુસાફરોની સંખ્યામાં 25% વધારો થયો અને 2020ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં AAPને જંગી જીત મળી. દિલ્હી બાદ, અન્ય ભારતીય રાજ્યોએ આ મોડેલ અપનાવ્યું, અને હવે મામદાનીએ તેને અમેરિકા પહોંચાડી દીધું.

કેજરીવાલની જેમ, મમદાની પણ ફક્ત બસો સુધી મર્યાદિત નથી. તેમણે અન્ય ઘણી પહેલોની પણ જાહેરાત કરી છે, જેમાં શામેલ છે:

6 અઠવાડિયાથી 5 વર્ષ સુધીના બાળકો માટે સાર્વત્રિક બાળ સંભાળની જાહેરાત કરવામાં આવી છે, જે ઓછી આવક ધરાવતા વ્યક્તિઓને વાર્ષિક $15,000 સુધીની બચત કરશે.

ભાડા સ્થિરીકરણ હેઠળ તેમણે 10 લાખ ઘરો માટે ભાડા વધારાને 3% સુધી મર્યાદિત કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે (હાલની મર્યાદા 7% છે).

ખાદ્ય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે તેઓ દરેક શહેરમાં પાંચ "લોકોના બજારો" ખોલવાની યોજના ધરાવે છે, જ્યાં ચોખા, દૂધ અને શાકભાજી જથ્થાબંધ ભાવે ઉપલબ્ધ થશે.

મમદાનીની આ  યોજનાઓ ભારતના ચૂંટણી ઢંઢેરા જેવી ઝલક આપે છે અને તે રસપ્રદ છે કે બિહાર જેવા ગરીબ વિસ્તારોમાં મફત બસ મુસાફરી લોકપ્રિય છે, પરંતુ હવે ન્યૂયોર્ક જેવા અમીર શહેરોમાં તેની માંગ વધી રહી છે.